Eerbetoon aan countryrockpionier Gram Parsons

Nee, hij behoort officieel niet tot de roemruchte ‘club van 27’ van popmuzikanten, die op hun zevenentwintigste zijn overleden. Net niet. Gram Parsons, aartsvader van de countryrock, had nog tweeëneenhalve maand te gaan, alvorens die leeftijd te bereiken. Maar qua invloed op de muziek en door de legendevorming zou hij goed passen in dat rijtje illustere doden, dat verder Jimi Hendrix, Jim Morrison, Janis Joplin, Kurt Cobain en Amy Winehouse omvat. Ook zijn doodsoorzaak, een giftige mix van tequila’s en morfine, past daarbij. Maar méér nog: zijn niet te onderschatten muzikale erfenis. Daarom gedenken Tim Knol en vrienden zijn vijftigste sterfdag met een optreden in Het Concertgebouw.

Eeuwigheidswaarde

Wie de carrière van Gram Parsons overziet, of liever beluistert, komt tot de verbazingwekkende conclusie dat die slechts vijf jaar heeft geduurd. Wat hij daarin heeft gemaakt aan muziek, daar doen andere stervelingen een heel mensenleven over. Hoe dan?! Zoveel creativiteit en schoonheid in zo’n korte tijdspanne gerealiseerd… Nu, jaren later, kan je zeggen dat zijn muziek eeuwigheidswaarde heeft. Je hoort dat zijn werk niet in onze tijd is gemaakt, maar het klinkt allerminst gedateerd. Wonderlijk!

Gram Parsons

Godenstatus

Gram Parsons, artiestennaam voor Ingram Cecil Connor III, gaat de geschiedenisboeken in als innovator van de country. Als hillbilly hippie heeft hij een missie om de wat oubollige countrymuziek te vermengen met pop en rock tot countryrock. Met de kennis van nu lijkt dat allemaal heel logisch, maar er is echt een genie voor nodig om dat klaar te spelen. In het wereldje van americana-aficionados geniet Parsons een godenstatus, minstens zo belangrijk als Dylan en Johnny Cash.

Compromisloos

In ons land, dat door de internationale muziekindustrie altijd is gezien als de ideale proeftuin voor nieuw talent, vindt Parsons in het scharnier van de jaren zestig en zeventig vrijwel meteen een publiek. Niet direct heel groot, maar wel heel trouw en met grote zendingsdrang. De eerste twee albums met The Flying Burrito Brothers, The Gilded Palace of Sin (1969) en Burrito Deluxe (1970), gelden als absolute klassiekers in het genre. Als vriend van Keith Richards krijgt Gram de ballad White Horses cadeau. Dat komt op dat tweede album terecht, precies één jaar voordat The Stones het zelf op hun legendarische album Sticky Fingers zetten.

Met die twee Burrito-platen zet Parsons niet alleen countryrock, maar ook zichzelf op de kaart. Daarna is hij alweer vertrokken. Parsons speelt nooit lang bij dezelfde band. Hij heeft haast en is altijd onderweg. Het illustreert zijn niet aflatende drang om compromisloos te creëren.

Blauwdruk

Zo is Parsons eerder, in 1968, heel eventjes, een paar maanden maar, lid van The Byrds. Hij verlaat de band na onenigheid, omdat hij niet in Zuid-Afrika wil toeren vanwege het apartheidsregime. Maar zijn bijdrage aan het album Sweetheart Of The Rodeo is onuitwisbaar. Tijdens zijn korte aanwezigheid in de line-up injecteert hij country in de folkpop waar die band groot mee is geworden. De track Hickory Wind blijft een livefavoriet tijdens zijn hele loopbaan. Dít album is de blauwdruk van wat nog komen gaat. In hetzelfde jaar verschijnt ook nog het album Safe At Home van zijn vorige band The International Submarine Band. Het lijkt een futiele voetnoot, maar de contouren van zijn missie worden hoorbaar.

Absoluut hemels

De meningen verschillen over waar Parsons zijn muzikale hoogtepunt bereikt, bij de Burritos of solo? Voor mij zijn z’n twee soloalbums de overtreffende trap van zijn creativiteit. Daar komt alles samen. Al zijn ideeën vallen op de juiste plek. Zijn eigen composities en de coverkeuzes kunnen niet beter. Met Emmylou Harris op tweede stem wordt het niveau naar absoluut hemels getild. Hoor haar eens meezingen op het door Joyce Allsup geschreven We’ll Sweep Out The Ashes In The Morning op het solodebuut GP uit 1973, de Koning en Koningin van de honing. En dan hun duet Love Hurts, een cover van de antieke Everly Brothers-hit, op zijn tweede plaat Grievous Angel uit januari 1974.

Tekst gaat verder onder de video.

Klassieke rock-’n-roll-dood

Parsons heeft op de release daarvan niet eens een toost kunnen uitbrengen met de fantastische sessiemuzikanten, grotendeels de liveband van Elvis met de grote James Burton op leadgitaar (bij optredens speelde Parsons altijd met zijn eigen liveband The Fallen Angels). De plaat zal postuum uitkomen. Want Gram zit dan zelf al vier maanden in de hemel. Op zijn zesentwintigste is hij de klassieke rock-’n-roll-dood gestorven, die normaal slechts is weggelegd voor de club van 27, namelijk als gevolg van een overdosis. Zelfmoord volgens zijn zus Avis. Van een echte begrafenis komt het niet. Laten we het op een ‘speciale crematie’ houden. Zijn vriend en roadmanager Phil Kaufman steelt eerst het lijk, rijdt ermee naar de woestijn, om het volgens afspraak te verbranden bij het Joshua Tree Monument. Zijn laatste wil geschiedt aldus.

Muzikale erfenis

De muziekwereld blijft verbijsterd achter met het zoveelste vroegtijdige sterfgeval. Maar vooral ook met een omvangrijke muzikale erfenis waar we nu nog veel plezier aan beleven. Zijn invloed reikt nog altijd heel ver in het americana-genre, zoals we het anno 2023 noemen. Net als bij die andere ons vroeg ontvallen popsterren, vraag je je af wat hij nog meer voor moois had kunnen maken.