Ontdek
  1. Zoeken
  2. Concerten
  3. Menu
  4. Inloggen
Caroline Shaw credit Kait Moreno web

Caroline Shaw - Bij hiërarchie voel ik me niet thuis

di 26 mrt 2024 - leestijd 2 minuten - Tekst: Vrouwkje Tuinman - Foto: Kait Moreno

De Amerikaanse Caroline Shaw (1982) is in het seizoen 2024-2025 composer in residence. De Pulitzer Prize-winnaar grijpt terug op de tijd dat componisten óók uitvoerend musicus waren.

‘Centraal in mijn werk staat het idee dat je muziek samen creëert. Dat het een dialoog is. Dat klinkt als een open deur, maar is het niet. Veel gebruikelijker is een hiërarchie, waarin de musicus iets uitvoert wat door een ander wordt bepaald. Daarbij voel ik me totaal niet thuis. Of ik nu met een strijkkwartet werk, een koor of zelfs een orkest, ik streef naar het gevoel dat je samen een bandje bent, waarin iedereen even belangrijk is. Als het maar even kan, zit ik ook ín dat bandje. Zo zal ik in Amsterdam een paar van mijn liederen zingen.’

Kwetsbaar

‘Zingen is kwetsbaar. De viool bespeel ik al mijn hele leven, dat is zelfs makkelijker dan praten. En als je componeert heeft dat veel technische aspecten waar je je als mens een beetje achter kunt verschuilen. Maar zingen reflecteert wie je bent, wat je bezighoudt, hoe het met je gaat. Het duurde een tijd voor ik me er enigszins comfortabel bij voelde. Dat is precies waarom ik het moet doen. Zodra ik merk dat ik een punt bereik waarop ik wel weet hoe alles werkt, zoek ik een andere weg, waarin ik kan leren en groeien.’

Zingen reflecteert wie je bent

‘Ik ben opgegroeid met klassieke muziek. Voor mij is het heel natuurlijk om me te laten voeden door de muziek van het verleden. Tegelijkertijd is die altijd een uitnodiging geweest om zélf iets te maken. Niet om me af te zetten, integendeel. De werken van Bach en Mozart, maar ook bijvoorbeeld Xenakis, voelen voor mij als een verzoek om op mijn beurt, op mijn manier, te duiden wat dat magische is in muziek dat me raakt.’

Oude en nieuwe muziek

‘Ook tussen oude en nieuwe muziek zit voor mij geen hiërarchie. Ik laat juist graag de draden horen die ertussen lopen. In maart speelt het Danish String Quartet een vroeg werk van mij naast het kwartet van Haydn dat me ertoe inspireerde. De manier waarop hij in dit stuk van stemming wisselt! Hoe hij steeds een andere deur opent waardoor je op een totaal andere plek terechtkomt! Dat heeft me geprikkeld om zelf voor kwartet te gaan schrijven.’

De dansscene in Nederlands is een van de beste ter wereld

‘Een kleine twintig jaar geleden zat ik voor het eerst in Het Concertgebouw. Veel Amerikaanse musici gaan naar Nederland om oude muziek te bestuderen. Zelf heb ik veel van Anner Bijlsma en Vera Beths geleerd – ik denk vaak aan ze wanneer ik schrijf. Op rondreis door Europa merkte ik dat elk land er een totaal eigen artistiek klimaat heeft. Speciaal Nederland lijkt heel erg open te staan voor Amerikaanse eigentijdse muziek. De dansscene is echt een van de beste ter wereld. Ik hoop tijdens mijn verblijf veel voorstellingen te kunnen bezoeken. En er aan bij te kunnen dragen. Zoals een nieuwe compositie die ik in Amsterdam ga schrijven voor Sō Percussion, een ensemble waarmee ik al langer werk. Deze vier mannen zijn ware ambassadeurs voor de nieuwe muziek, die veelvuldig met componisten van nu werken, en oog hebben voor het theatrale.’

Natuur

‘Daarnaast hoop ik, al dan niet op de fiets, veel buiten te kunnen zijn. Mos, wortels, bloemen: de natuur komt steeds vaker als thema voor in mijn werk. Als kind haatte ik het dat mijn vader tuinierde en ik altijd moest meehelpen. Sinds een jaar heb ik zelf een tuin en ben ik ermee geobsedeerd. Dat heeft met de planten te maken, maar ook met het idee van eens gewoon gaan zitten en kijken hoe de wereld groeit, los van jouw persoon en ego.’

Wat zou het me brengen om ergens langere tijd te zijn?

‘De afgelopen tien jaar heb ik continu geschreven en gereisd. Die combinatie werkte. Vliegen, mensen ontmoeten, hotelkamers, uren wachten in theaters: al die dingen desoriënteren me, halen me uit de routine en stimuleren zodoende mijn creativiteit. Nu wil ik eigenlijk ook díé gewoonte doorbreken. Wat zou het me brengen om ergens langere tijd te zijn? Elke ochtend om zes uur beginnen, dat lijkt me wel wat. Dat heb ik nog nooit gedaan. Wie weet.’

Onderdeel van